Standaryzacja – czym jest, czy jest potrzebna?

Znaczenie standaryzacji dla biznesu, przemysłu i gospodarki jest nie do przecenienia. Dzięki jej oszczędza się zarówno pieniądze, jak i czas, ponieważ wykorzystywane są już opracowane i przetestowane typowe obiekty i algorytmy. Poprawia się niezawodność obliczeń i produktów, ponieważ stosowane są wielokrotnie testowane rozwiązania. I wreszcie, naprawa i konserwacja sprzętu i narzędzi jest uproszczona, ponieważ w grę wchodzą wymienne standardy, części i komponenty.

Nie mniej ważna jest certyfikacja – procedura potwierdzania zgodności towarów, usług, pracy z ustalonymi wymaganiami, przeprowadzana przez trzecią (niezależną, nie realizującą osobistych interesów) osobę. To ona daje zainteresowanym pewność, że dany obiekt rzeczywiście spełnia aktualne wymogi prawne.

Standaryzacja – wyjaśnienie

• opracowanie, publikacja i stosowanie zasad, norm i cech mających na celu zapewnienie: bezpieczeństwa niektórych produktów, usług lub pracy, wymienności i kompatybilności, produktów wysokiej jakości;
• działania mające na celu usprawnienie, możliwe do zrealizowania poprzez ustanowienie specjalnych przepisów dotyczących ich wielokrotnego stosowania do istniejących lub potencjalnych zadań;
• proces, który prowadzi do trzech ważnych rezultatów: zwiększenie poziomu zgodności towarów i usług z ich funkcjonalnym celem, usunięcie przeszkód w centrach i kontaktach handlu międzynarodowego, promowanie światowej współpracy naukowej i technicznej.

Standard jest wzorcem, standardem. Produkować, wykonywać zgodnie ze standardem – robić coś zgodnie z charakterystyką i parametrami ustalonej próbki.

Definicja, cele

Międzynarodowy jest rodzajem standaryzacji, w której mogą uczestniczyć wszystkie autoryzowane organizacje na świecie. W związku z tym normą międzynarodową będzie norma przyjęta przez globalną, międzynarodową instytucję. Może to dotyczyć właściwości produktu, warunków stosowania, przechowywania, transportu, wprowadzania do obrotu i usuwania. Obejmują nie tylko produkty, ale także usługi, prace, opakowania, symbole, etykiety czy terminologię.

EKG ONZ określa piętnaście sektorów produkcji, dla których kluczowe znaczenie mają międzynarodowe certyfikaty:

• Energia jądrowa z bezpieczeństwem i ochroną radiologiczną.
• Materiałów.
• Maszyna.
• Leki i produkty zdrowotne.
• Metrologia.
• Przetwarzanie danych.
• Ochrona środowiska.
• Ocena i zapewnienie jakości.
• Ochrona przeciwpożarowa i wandalistyczna.
• Sprzęt budowlany i części zamienne do niego.
• Ciągniki, inne pojazdy służbowe dla leśnictwa i rolnictwa.
• Sprzęt transportowy.
• Sprzęt elektryczny, sprzęt elektroniczny.
• Energetyka.
• Inne produkty i urządzenia.

Istnieją cztery priorytetowe obszary rozwoju, główne zadania międzynarodowej certyfikacji:

• Zapewnienie bezpiecznego korzystania z towarów i usług dla życia i zdrowia.
• Poprawa stanu środowiska.
• Usunięcie barier technicznych i regulacyjnych dla dobrobytu handlu międzynarodowego.
• Promowanie postępu naukowego i technologicznego.

Jego cele są następujące:

• Aby poziom jakości towarów i usług był jednakowo wysoki dla wszystkich krajów świata.
• Stworzenie jednolitych norm, wymagań i metod niezbędnych do szybkiego wprowadzenia zaawansowanych technologii produkcji.
• Gwarancja wymienności części i komponentów dla złożonego wyposażenia.
• Promowanie wymiany wiedzy naukowej i technicznej między państwami.
• Promowanie agregacji i unifikacji produktów przemysłowych.
• Zapewnienie jednolitych, wiarygodnych międzynarodowych standardów jednostek o różnych wielkościach fizycznych.
• Stworzenie ujednoliconych systemów klasyfikacji i kodowania danych technicznych i ekonomicznych, dążenie do przyjęcia jednolitych terminów dla ważnych gałęzi techniki, ekonomii i nauki.
• Przyjęcie wspólnego systemu bezpieczeństwa pracy, ochrony przyrody i regulacji wykorzystania nieodnawialnych zasobów naturalnych.

Międzynarodowe standardy łączy główny cel – stworzenie jednej podstawy metodologicznej na poziomie światowym, na podstawie której możliwe jest opracowanie nowych i ulepszenie istniejących systemów jakości.

Dlaczego potrzebna jest międzynarodowa standaryzacja

Powszechne przyjęcie globalnych standardów ISO prowadzi do dziesięciu niewątpliwych korzyści:

• Jakość towarów, robót i usług poprawi się na poziomie światowym.
• Wydajność produkcji wzrośnie, poprawi się system zarządzania przedsiębiorstwem.
• Zmniejszy się odsetek wadliwych produktów.
• Będzie możliwość udziału w konkursach i przetargach, w których od uczestników wymagane są międzynarodowe certyfikaty jakości.
• Wzrośnie ilość eksportowanych produktów.
• Będzie okazja do sprzedaży krajowych, lokalnych produktów po cenach światowych.
• Wzrośnie stopień zaufania zarówno ze strony krajowych, jak i zagranicznych klientów i inwestorów.
• Szanse na wygranie globalnej konkurencji będą rosły.
• Wzrośnie prawdopodobieństwo wejścia na rynki krajów rozwiniętych, niedostępne bez międzynarodowego certyfikatu.
• Reputacja biznesowa lokalnych firm zostanie wzmocniona w oczach wierzycieli i partnerów biznesowych (zarówno lokalnych, jak i zagranicznych).

Wdrożenie ma dwa główne cele: pierwszym jest promowanie rozwoju krajowych systemów certyfikacji w celu zachęcenia lokalnych przedsiębiorstw do wymiany produktów i usług na poziomie międzynarodowym, drugim jest rozwój globalnej współpracy w dziedzinie intelektualnej, gospodarczej, technicznej i naukowej.

Nauka, praktyka, zarządzanie

Aby zrozumieć istotę standaryzacji, ważne jest, aby rozważyć ją w trzech postaciach:

• Działalność praktyczna: zarówno opracowywanie standardów, jak i stosowanie zasad i wymagań, które mogą zapewnić optymalne rozwiązanie powtarzających się problemów w handlu, produkcji i życiu społecznym.
• System zarządzania: każde państwo ma departamenty, systemy lub struktury stworzone do planowanego zarządzania praktyczną częścią działań normalizacyjnych. W swojej pracy te odpowiedzialne organy są zobowiązane do polegania na dokumentacji regulacyjnej i technologicznej na poziomie państwowym.
• Nauka: doktryna środków i metod jest w stanie zidentyfikować, podsumować i sformułować wzorce działań normalizacyjnych w ogóle i w poszczególnych gałęziach.

Dla biznesu dwa pierwsze typy są ważne, ale należy rozumieć, że są one nierozerwalnie związane z trzecim.

10 celów standaryzacji

Zauważyliśmy już, że jest to niezbędna działalność dla środowiska biznesowego. Komercyjnie gra dziesięć głównych ról:

1. Minimalizuje koszty wytwarzania produktów dzięki wykorzystaniu już opracowanych próbek, technologii i rysunków.
2. Zapewnia doskonałą jakość prac, produktów i usług.
3. Zwiększa konkurencyjność produktów.
4. Pozwala osiągnąć kompatybilność techniczną i informacyjną.
5. Promuje racjonalne wykorzystanie zasobów naturalnych.
6. Gwarantuje bezpieczeństwo życia i zdrowia obywateli, zapewnia bezpieczeństwo mienia osób prawnych i fizycznych.
7. Zapewnia porównywalność pomiarów, testów, statystyk, badań.
8. Upraszcza obsługę, naprawę i konserwację produktów.
9. Zakłada wymienność usług, produktów, robót.
10. Promuje postęp naukowy i technologiczny.

Dzięki temu biznesowi nie ma potrzeby “wymyślania koła na nowo” – istnieją już typowe konstrukcje i części, których funkcjonalność i niezawodność są testowane w praktyce. Ważne jest również, aby promował zgodność z przepisami technicznymi.

10 najważniejszych zasad standaryzacji

Procedura na każdym poziomie powinna być przeprowadzana zgodnie z zasadami:

• Dobrowolne korzystanie z dokumentacji.
• Równoważenie interesów stron zaangażowanych w rozwój, produkcję, sprzedaż i konsumpcję znormalizowanych produktów i usług.
• Wykorzystanie normy międzynarodowej jako przykładu, wzorca w rozwoju norm krajowych.
• Minimalne utrudnienia produkcji, wykonywania pracy, dystrybucji produktów, świadczenia usług w osiąganiu celów standaryzacyjnych.
• Spójność to uwzględnienie każdego znormalizowanego obiektu jako “trybika” bardziej złożonego systemu.
• Dążeniem do harmonizacji jest niedopuszczalność opracowywania takich norm, co może utrudniać realizację przepisów technicznych.
• Troska o dynamiczny zaawansowany rozwój standardów.
• Osiąganie efektywności zarówno gospodarczej, jak i społecznej dzięki.
• Jasne sformułowanie postanowień dokumentów, niedopuszczalność niejednoznacznych interpretacji.
• Obiektywność weryfikacji wymagań ustalonych standardów – w prostych słowach, weryfikacja powinna być w 100% wykonalna przy użyciu dostępnych narzędzi pomiarowych, metod eksperckich i socjologicznych.

Ponadto osoby odpowiedzialne muszą zapewnić istnienie wystarczających warunków umożliwiających jednolite stosowanie norm.

Poniższe techniki pomagają osiągnąć cele już nakreślone przez nas w praktyce:

• Agregacja to projektowanie i wytwarzanie jednostek (jednostek produkcyjnych składających się z ujednoliconych części).
• Kompleksowa standaryzacja to ustanowienie złożonych wymagań dla obiektów.
• Przewidywanie – rozwój wymagań dla obiektów, które staną się istotne nie dzisiaj, ale tylko w bliższej lub dalszej przyszłości.
• Parametryczne — utrwalanie wartości ilościowych (liczbowych) w celu scharakteryzowania parametrów znormalizowanych obiektów.
• Unifikacja jest celową redukcją różnorodności obiektów, które mają ten sam, podobny cel funkcjonalny.
• Uporządkowanie to znalezienie dla każdego obiektu jego miejsca w systemie podobnych nazw. Dzięki tej metodzie tworzone są listy standardowych obiektów z wyczerpującym opisem. Specjaliści osiągają zamówienia na pięć głównych sposobów – są to:

• optymalizacja — określenie optymalnych charakterystyk i parametrów standaryzowanych obiektów;
• wybór — wybór najbardziej optymalnych, doskonałych i opłacalnych obiektów;
• symplyfikacja — pobieranie próbek nieodpowiednich obiektów;
• systematyzacja — klasyfikacja obiektów;
• typing — opracowanie i zatwierdzenie typowych obiektów.

Każda z tych metod jest ważna i niezbędna na swój sposób.

Międzynarodowe Organizacje Normalizacyjne

Wśród autoryzowanych instytucji globalnych wyróżniają się:

• Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna (ISO) jest międzynarodową koordynacją różnych norm branżowych, ich przyjęciem na poziomie światowym.
• Międzynarodowy Związek Telekomunikacyjny (ITU) – standardy telekomunikacyjne, koordynacja norm, przepisów i zaleceń opracowanych na poziomie globalnym, które mogą być stosowane w budowie i eksploatacji światowych sieci telewizyjnych i obsługujących je usług.
• Międzynarodowa Komisja Elektrotechniczna (IEC, IEC) – normy dotyczące właściwości fizycznych sprzętu elektronicznego i elektrycznego.

WHO (Światowa Organizacja Zdrowia), UNECE (Europejska Komisja Gospodarcza ONZ), WTO (Światowa Organizacja Handlu), MAEA (Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej), BIPM (Międzynarodowe Biuro Miar i Wag) itp. mogą również uczestniczyć w procedurach międzynarodowych.

Od zagranicy do przemysłu

Ważne jest rozróżnienie między poziomami, na których normy są opracowywane i monitorowane:

• Międzynarodowy. To tutaj wyróżnia się ISO – Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna. Zgodność z jego wymaganiami jest warunkiem wstępnym wejścia na rynki światowe.
• Interstate. Oznacza to system standardów przyjęty przez stowarzyszenie kilku krajów.
• Narodowy. Innymi słowy, system standardów przyjęty w danym kraju.
• Przemysł. Na tym poziomie są standardy stworzone dla określonego obszaru produkcji.

Niższe poziomy to odpowiednio standardy podbranż, poszczególnych przedsiębiorstw, a także społeczności naukowych, inżynieryjnych i technicznych.

Cel standaryzacji

Celem standaryzacji jest zapewnienie jednolitości niektórych praktyk w branży. Standaryzacja koncentruje się na procesie tworzenia produktu, działalności przedsiębiorstw, używanej technologii oraz sposobie ustanawiania lub przeprowadzania określonych procesów obowiązkowych.

Standaryzacja procesów biznesowych

Najczęstszą formą standaryzacji jest obszar procesów biznesowych. Zazwyczaj firmy obecne na całym świecie lub prowadzące franczyzę wykorzystują szczegółową dokumentację procesową, aby zapewnić, że jakość ich produktu lub usługi jest taka sama, niezależnie od lokalizacji geograficznej, którą odwiedza klient.

Przedsiębiorstwa produkcyjne

Firmy zajmujące się produkcją często zawierają umowy ramowe, które zapewniają, że wytwarzane przez nie produkty spełniają te same specyfikacje, co inne firmy w branży. Standaryzacja może obejmować produkty sprzedawane w jednej lokalizacji geograficznej lub na arenie międzynarodowej.

Standaryzacja wśród firm produkcyjnych zapewnia, że klienci otrzymują podobne produkty niezależnie od producenta lub lokalizacji geograficznej sklepu, w którym klienci kupują.

Marketing produktów

Standaryzacja produktów dostępnych w różnych stanach, krajach lub kontynentach zapewnia, że klienci otrzymują ten sam produkt lub usługę, niezależnie od tego, gdzie je kupują. Dotyczy to dużych marek, które klienci już dobrze znają, gdzie każda zmiana w produkcie prawdopodobnie zostanie natychmiast zauważona. Jednym z przykładów firmy, która stosuje tę formę standaryzacji jest Coca-Cola.

Firmy działające na całym świecie również standaryzują swoje reklamy, utrzymując jednolity motyw projektowy na różnych rynkach, aby wzmocnić wizerunek marki wśród odbiorców na całym świecie. Ten sam motyw i kolorystyka są stosowane nawet wtedy, gdy opakowanie produktu jest prezentowane w innym języku.

Standaryzacja handlu

Standaryzacja w branży handlowej jest ustalana przez giełdy, na których papiery wartościowe są przedmiotem obrotu. Zapewnia to większą płynność dla inwestorów. Sprawia również, że proces handlowy jest taki sam dla wszystkich inwestorów.

Na rynku obrotu kontraktami futures wielkość kontraktu futures zależy od rodzaju aktywów, które są przedmiotem obrotu. Kontrakty futures są dostępne na różne rodzaje aktywów, takich jak towary, waluty i indeksy giełdowe.

Efekty standaryzacji

Gdy konkurujące ze sobą firmy standaryzują swoje produkty i usługi, konkurencja przenosi się ze zintegrowanych systemów na poszczególne komponenty. Oznacza to, że firmy, których głównym atutem jest zintegrowany system, muszą zmienić strategię, aby skupić się na poszczególnych komponentach systemu.

Firmy mogą stworzyć przewagę konkurencyjną, sprzedając komponenty lub podsystemy zintegrowanego systemu innym przedsiębiorstwom, które są zgodne z ich modelem biznesowym.

Konsumentów

Ponadto konsumenci mogą dopasować komponenty systemu w sposób odpowiadający ich konkretnym preferencjom. Jednak standaryzacja może również negatywnie wpływać na konsumentów. Po pierwsze, oznacza to, że opcje będą ograniczone dla konsumentów. Ponadto standaryzacja może ograniczać producentów w dostarczaniu konsumentom większej wartości niż ich konkurenci, ponieważ są oni ograniczeni przez normy.

Technologia

Wpływ standaryzacji na technologię jest mieszany i może przynieść zarówno pozytywne, jak i negatywne wyniki. Pozytywnym efektem standaryzacji jest to, że może ona pomóc wyeliminować niekompatybilne technologie na rynku, które spowalniają rozwój technologii. Nastąpi zwiększone wykorzystanie znormalizowanej technologii, co pobudzi rozwój branży technologicznej. Znanym przykładem znormalizowanej technologii jest oprogramowanie zgodne z systemem operacyjnym Windows.

Z drugiej strony, standaryzacja technologii ogranicza innowacyjną jakość nowych i istniejących technologii i może zmniejszyć konkurencję.