Umowa zlecenie – wszystko, co musisz o niej wiedzieć

Co to jest umowa zlecenia? Umowa zlecenia jest umową cywilnoprawną uregulowaną postanowieniami art. 2. Art. 734-751 Kodeksu Cywilnego. Zgodnie z tą umową zleceniobiorca zobowiązuje się do podjęcia określonych czynności prawnych na rzecz zleceniodawcy. Przykładem takiego aktu prawnego może być zlecenie dla copywritera napisanie tekstu na stronę internetową. Umowy zlecenia są często stosowane jako substytut umów o pracę. Teoretycznie wiąże się to z niższymi kosztami dla pracodawców oraz większą swobodą podpisywania i rozwiązywania umów. Główna różnica pomiędzy umową zlecenie a umową o pracę polega na tym, że przyjmujący zlecenie dokonuje określonych czynności prawnych, samodzielnie organizuje odpowiednie czynności niezbędne do wykonania zlecenie. 

Zawarcie umowy zlecenia

Umowę zlecenia można zawrzeć w dowolnej formie. Jeżeli jednak zawarcie umowy zlecenia wiąże się ze szczególną formą udzielenia pełnomocnictwa, umowa zlecenia powinna być zawarta również w tej szczególnej formie. Jeżeli osoba zawodowo zajmująca się załatwianiem czynnościami (np. prawnik) nie chce przyjąć zlecenia, powinna niezwłocznie powiadomić zleceniodawcę. To samo dotyczy osób, które zgodzą się na wykonywanie tego rodzaju zlecenia.

Jakie zapisy muszą się znaleźć w umowie-zleceniu?

Określenie stron umowy

W przypadku ,jeśli umowa zawierana między osobami fizycznymi, umowa powinna określać imiona i nazwiska, datę urodzenia, imiona rodziców, adresy zamieszkania i numery zaświadczeń obu stron umowy, a także numery PESEL obu stron. Jeśli osoba fizyczna będąca stroną umowy prowadzi działalność gospodarczą, będziesz potrzebować nazwy firmy i numeru NIP. Jeżeli firma jest jedną ze stron umowy, należy podać nazwę firmy, adres siedziby, numer wpisu do KRS oraz osobę upoważnioną do reprezentowania firmy. Umowa zlecenia powinna również zawierać miejsce i datę podpisania umowy.

Opis zlecenia i określenie zakresu współpracy

Strony muszą szczegółowo opisać, na czym ma polegać zlecenie. Im dokładniej zostanie ono opisane, tym łatwiej będzie dochodzić ewentualnych roszczeń i rozstrzygać spory. Z drugiej strony, umowa powinna określać także obowiązki zleceniodawcy wobec zleceniobiorcy, w tym zapewnienie odpowiednich materiałów do wykonania zlecenia.

Termin i wynagrodzenie

Umowa powinna również regulować czas trwania zlecenia, w tym datę jego rozpoczęcia i zakończenia (lub wskazanie, że umowa jest na czas nieokreślony). Oczywiście umowa może zostać rozwiązana w trakcie jej trwania. Od 2018 roku obowiązuje minimalna stawka godzinowa za pracę na podstawie umowy zlecenia. Od 1 stycznia 2019 r. wynosi ona 14,70 zł brutto, a więc wynagrodzenie za godzinę pracy nie może być niższe niż ta kwota. Jeśli jednak strony ustaliły niższe wynagrodzenie, należy je wyrównać do stawki minimalnej. Aby poznać właściwą kwotę, należy zawrzeć w umowie zapis określający sposób potwierdzania liczby przepracowanych godzin. 

Odpowiedzialność

Umowa zlecenie powinna zawierać również zapis, który reguluje sytuację niewykonania umowy. Może to dotyczyć niewykonania zlecenia w terminie lub wykonania go w sposób wadliwy lub nienależyty. Punkt ten powinien również określać konsekwencje takich zdarzeń – np. anulowanie zlecenia lub obniżenie wynagrodzenia.

Dodatkowo strony mogą zastrzec w umowie, że zlecone prace nie mogą być powierzane osobom trzecim. Można też dodać zapis, że w sprawach nieuregulowanych umową stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego (co jest tylko potwierdzeniem), a także to, że wszelkie zmiany w umowie mogą być dokonywane tylko w formie pisemnej pod rygorem nieważności. Oczywiście umowa powinna być podpisana własnoręcznie przez obie strony.

Należy jednak wspomnieć, że umowa zlecenia, w przeciwieństwie do umowy o pracę, nie musi być zawarta w formie pisemnej. Strony mogą również zawrzeć umowę zlecenia ustnie i w ten sam sposób mogą być wprowadzane wszelkie zmiany do umowy zawartej w tej formie. Ponadto, jeżeli umowa nie stanowi inaczej, nie obowiązują nas m.in. przepisy ochronne dotyczące czasu pracy, minimalnego wynagrodzenia, prawa do urlopu, prawa do odpoczynku i okresów wypowiedzenia.

Kiedy zawierać umowę zlecenie?

Podobnie jak w przypadku umowy o pracę, umowa zlecenia jest umową starannego działania. Oznacza to, że w tej formie zatrudnienia istotny jest fakt wykonywania określonej pracy, a nie jej efekt. Inaczej jest np. w przypadku umowy o dzieło, gdzie istotny jest efekt pracy, a nie fakt jej wykonania. Zawarcie umowy zlecenia będzie zatem uzasadnione w przypadku np. następujących prac:

• telemarketing,
• usługi ochroniarskie,
• catering, sprzątanie,
• opieka nad dzieckiem, osobą starszą lub niepełnosprawną,
• outsourcing usług prawnych, księgowych, informatycznych.

Jak wypowiedzieć umowę zlecenia?

Zgodnie z Kodeksem cywilnym wypowiedzenie umowy zlecenia może nastąpić bez względu na czas, na jaki została zawarta. Oznacza to, że z chwilą wypowiedzenia umowa wygasa ze skutkiem natychmiastowym. Strony mogą jednak zawrzeć w dokumencie zapis o okresie wypowiedzenia, co nie wyłącza możliwości wypowiedzenia umowy z ważnych powodów.  

Wypowiedzenie umowy o pracę co do zasady nie musi mieć formy pisemnej, ale musi być wyrażone w taki sposób, aby strony nie miały wątpliwości co do charakteru czynności prawnej. Ponadto – oświadczenie o wypowiedzeniu powinno być zawarte w formie, w jakiej umowa została zawarta. 

Co powinno zawierać oświadczenie o wypowiedzeniu? Przede wszystkim datę i miejsce złożenia oświadczenia o wypowiedzeniu, oznaczenie stron – imię i nazwisko, adres zamieszkania lub siedziby. Ponadto powinno zawierać informację o tym, kto wypowiada umowę – porozumienie, a jeśli przyczyna była ważna – wskazać jej podstawy. Na koniec obie strony muszą złożyć swoje podpisy. 

Umowa-zlecenie – zalety dla zleceniobiorcy

Swoboda pracy

Praca wykonywana na podstawie umowy zlecenia nie wymaga stałego nadzoru ze strony pracodawcy. Zazwyczaj to zleceniobiorca decyduje gdzie, kiedy i w jaki sposób będzie wykonywał zlecone mu zadania. Nie ma ściśle określonych godzin rozpoczęcia i zakończenia pracy ani stałych godzin pracy. Ten rodzaj umowy charakteryzuje się również elastycznością w ustalaniu warunków współpracy. Chociaż zleceniobiorcy nie przysługuje urlop wypoczynkowy, można wynegocjować płatną przerwę w pracy. Możliwe jest również uzgodnienie stawki, aby zrekompensować brak wynagrodzenia za urlop.

Możliwość wypowiedzenia umowy w dowolnej chwili

Wypowiedzenie umowy zlecenia różni się od wypowiedzenie umowy o pracę. Jeśli umowa nie stanowi inaczej, zleceniobiorca ma prawo ją wypowiedzieć z dnia na dzień. Musi on przestrzegać okresu wypowiedzenia tylko wtedy, gdy został on zawarty w umowie. W szczególnych przypadkach może zerwać umowę bez wypowiedzenia.

Tę zaletę umowy zlecenia z pewnością docenią m.in. studenci czy absolwenci, którzy dopiero szukają swojego miejsca na rynku pracy i chcą przetestować różne możliwości, a potrzeba stabilizacji i bezpieczeństwa zatrudnienia nie stoi wysoko w ich hierarchii. Jeśli więc okaże się, że “to nie jest to” i chcesz rozstać się z firmą, albo niespodziewanie pojawi się okazja na lepszą pracę, masz możliwość szybkiego zakończenia współpracy i przejścia na swoje. A dyspozycyjność wobec nowego pracodawcy może być czasem kartą przetargową podczas rekrutacji.

Możliwość powierzenia zlecenia osobie trzeciej

Kolejną zaletą umowy zlecenia jest opcja powierzenia wykonania zadań innej osobie. Możliwość zlecenia podwykonawstwa dotyczy jednak tylko sytuacji, gdy “wynika to z umowy lub ze zwyczaju albo gdy zleceniobiorca jest do tego zmuszony przez okoliczności”. W takiej sytuacji powinien on niezwłocznie powiadomić o tym fakcie zleceniodawcę, podając imię i nazwisko oraz adres zamieszkania osoby zastępującej.

Gwarantowana i podwyższana minimalna stawka godzinowa

Osoba zatrudniona na podstawie umowy zlecenia ma prawo do minimalnej stawki godzinowej. W 2021 roku wynosi ona 18,30 zł brutto za godzinę pracy, rok wcześniej było to 17 zł brutto. Wzrost najniższej stawki godzinowej jest proporcjonalny do wzrostu płacy minimalnej, więc co roku można liczyć na zmianę w tym zakresie. Z końcem 2019 roku obniżona została również stawka podatku dochodowego (z 18% do 17%), co jest dodatkową korzyścią dla osób pracujących na podstawie umowy zlecenia – na rękę zarobią bowiem nieco więcej niż w poprzednich latach.

Dogodna forma zatrudnienia dla studentów

Uczniowie i studenci do 26 roku życia nie mają obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne. Ich wynagrodzenie jest pomniejszane jedynie o zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych. Dlatego niewątpliwą zaletą umowy zlecenia w przypadku studentów i uczących się jest możliwość uzyskania wyższego wynagrodzenia netto niż z umowy o pracę.

Prawo do opieki medycznej refundowanej przez Narodowy Fundusz Zdrowia zapewnia rodzic lub uczelnia. Uwaga: jako student lub uczeń nie możesz przystąpić do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego.