Umowa o pracę: Rodzaje umów o pracę

Podstawową formą nawiązania stosunku pracy jest umowa o pracę, w której pracownik zobowiązuje się do wykonania określonego rodzaju pracy na rzecz pracodawcy w wyznaczonym miejscu i czasie pod jego kierownictwem, a pracodawca zobowiązuje się zatrudnić pracownika za wynagrodzeniem. Szczegółowe uregulowania dotyczące tej umowy zawarte zostały w Kodeksie pracy.

Zatrudnienie w ww. określonych warunkach jest zatrudnieniem na podstawie stosunku pracy, bez względu na nazwę zawartej przez strony umowy. Nie jest dopuszczalne zastąpienie umowy o pracę umową cywilnoprawną przy zachowaniu tychże warunków.

Umowa o pracę co powinna zawierać?

Umowa o pracę powinna zawierać informacje związane z określonym stosunkiem pracy, w tym co najmniej:

  • Imię i nazwisko pracownika i pracodawcy (tożsamości obu stron).
  • Miejsce pracy. Jeśli nie ma jednego miejsca pracy lub głównego miejsca pracy, umowa powinna zawierać informację, że pracownik pracuje w kilku miejscach oraz adres przedsiębiorstwa lub prywatny adres pracodawcy. 
  • Opis stanowiska pracy lub tytuł zawodowy pracownika, zajmowane stanowisko lub rodzaj wykonywanej pracy. 
  • Data rozpoczęcia stosunku pracy.
  • Przewidywany czas trwania stosunku pracy, jeśli jest on na czas określony.
  • Ewentualne postanowienia dotyczące okresu próbnego.
  • Urlop pracownika i prawo do urlopu oraz zasady ustalania harmonogramu urlopów.
  • Długość okresu wypowiedzenia ze strony pracownika i ze strony pracodawcy.
  • Obowiązujące lub uzgodnione przy nawiązaniu stosunku pracy wynagrodzenie, ewentualne dodatki i inne świadczenia nie zawarte w wynagrodzeniu, jak np. składki na fundusz emerytalny, diety lub dodatek za pracę w nocy, oraz sposób i termin ich wypłaty.      
  • Uzgodniony dzienny lub tygodniowy czas pracy i jego harmonogram. 
  • Długość przerw w pracy.
  • Porozumienie w sprawie specjalnych warunków pracy lub postanowień dotyczących skróconego czasu pracy, elastycznego czasu pracy itp.
  • Informacje o wszelkich układach zbiorowych regulujących stosunek pracy. Jeśli w grę wchodzą strony spoza przedsiębiorstwa, umowa powinna zawierać również podstawowe informacje o stronach układu zbiorowego.       
See also  Umowa zlecenie - wszystko, co musisz o niej wiedzieć

Jakie są rodzaje umów o pracę?

Umowa o pracę jest umową, w której pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca – do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem. Umowa o pracę powinna być zawarta w formie pisemnej. Jeżeli umowa o pracę nie została zawarta w formie pisemnej, pracodawca jest obowiązany, najpóźniej w dniu rozpoczęcia pracy przez pracownika, potwierdzić pracownikowi na piśmie ustalenia co do stron umowy, rodzaju umowy oraz jej warunków.

Kodeks pracy definiuje kilka rodzajów umów o pracę, spośród których organizacja i pracownik podpiszą jedną.

Umowy o pracę, z których może skorzystać pracodawca:

  • umowa o pracę na czas nieokreślony
  • umowa o pracę na czas określony, w tym umowa na zastępstwo
  • umowa o pracę na okres próbny

Co powinna zawierać umowa o pracę na czas nieokreślony?

W ramach umowy o pracę na czas nieokreślony obie strony nawiązują stosunek pracy, bez określenia terminu jego zakończenia. Jest to umowa, która wiąże obie strony (pracodawcę i pracownika) w sposób najbardziej trwały. Najbardziej charakterystyczną cechą tej umowy, wyróżniającą ją spośród innych, jest najdłuższy okres wypowiedzenia, w zależności od długości dotychczasowego zatrudnienia, wynoszący do 3 miesięcy.

Umowa taka może być zawarta, gdy obie strony zakładają długą współpracę, pracodawca chce “związać” pracownika), jest pewien, że stanowisko jest stałe w organizacji. Warto podkreślić, że ze względu na “długoterminowy” charakter tej umowy, może być ona poprzedzona np. umową na okres próbny.

Załączniki do umowy o pracę:

  • zakres obowiązków pracownika;
  • kwestionariusz osobowy;
  • oświadczenie dla celów obliczania zaliczek na podatek dochodowy;
  • zaświadczenie od poprzedniego pracodawcy;
  • zaświadczenie lekarskie stwierdzające brak przeciwwskazań do pracy na danym stanowisku;
  • potwierdzenie zapoznania się z regulaminem pracy i zasadami BHP;
  • zaświadczenie o ukończeniu wymaganego szkolenia w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy;
  • karta badań okresowych i kontrolnych.
See also  Firma rodzinna - czy warto? Sukcesja firmy rodzinnej

Co powinna zawierać umowa o pracę na czas określony?

Umowę o pracę na czas określony wyróżnia określony czas, przez który obie strony są związane stosunkiem pracy. Istnieją jednak ograniczenia w zawieraniu takich umów:

  • łączna liczba takich umów, dla jednego pracodawcy, nie może przekraczać trzech
  • czas, na jaki zawierane są takie umowy, nie może przekraczać 33 miesięcy.

Wyjątkami od stosowania drugiej z tych zasad są:

  • umowa na zastępstwo (może być na czas określony dłuższy niż 33 miesiące, jeżeli zastępowany pracownik nie pozostaje w pracy przez dłuższy czas)
  • umowy o charakterze dorywczym, sezonowym, np. zawierane przez ośrodki turystyczne
  • umowa o dzieło związana z okresem trwania kadencji
  • w przypadku wskazania przez pracodawcę obiektywnych przyczyn leżących po jego stronie (pracodawca – organizacja pozarządowa – jest obowiązany, w terminie 5 dni roboczych od dnia zawarcia takiej umowy, zawiadomić właściwego okręgowego inspektora pracy, w formie pisemnej lub elektronicznej, o zawarciu takiej umowy o pracę, wraz ze wskazaniem przyczyn zawarcia takiej umowy)

Okres wypowiedzenia tego typu umowy jest taki sam jak w przypadku umów na czas nieokreślony i zależy od stażu pracy.

Co powinna zawierać umowa o pracę na okres próbny?

Umowa ta jest okazją do wzajemnego “przetestowania” się pracodawcy i pracownika. Zawiera się ją w celu sprawdzenia kwalifikacji pracownika i możliwości zatrudnienia go do wykonywania określonej pracy. Może ona poprzedzać każdą inną umowę o pracę i może być zawarta na dowolny okres, nie dłuższy jednak niż 3 miesiące. Po jej wygaśnięciu, jeśli jedna ze stron nie chce kontynuować współpracy, po prostu nie przedłuża umowy – bez żadnych konsekwencji. Jeśli natomiast zarówno pracodawca, jak i pracownik są zadowoleni ze współpracy, zastępują umowę inną (jedną z przedstawionych powyżej), którą wybiorą jako najbardziej odpowiednią.

See also  Barter – co to jest i na czym polega?

Umowa o pracę – brutto netto

W umowie o pracę zazwyczaj podawana jest kwota wynagrodzenia brutto, czyli przed odliczeniem części tej sumy na obowiązkowe składki i fundusze. Mowa tu o składkach na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, chorobowe i zdrowotne, a także o zaliczce na podatek dochodowy od osób fizycznych. Rzeczywiste wynagrodzenie netto, które wpłynie na konto pracownika zostanie odpowiednio pomniejszone.

Umowa o pracę – jaki PIT?

Pracownicy, zleceniobiorcy oraz osoby, za które zaliczki na podatek oblicza i pobiera płatnik (pracodawca/zleceniodawca) składają PIT-37.

Wypowiedzenie umowy o pracę

Stosunek pracy może ustać na kilka sposobów:

  1. po upływie czasu, na jaki umowa została zawarta,
  2. za wypowiedzeniem – z zachowaniem okresu wypowiedzenia, który można wykorzystać na poszukiwanie pracy
  3. bez wypowiedzenia, co często kojarzy się z dyscyplinarnym zwolnieniem.

Ponadto pracownikowi, który otrzymał wypowiedzenie przysługuje urlop na poszukiwanie pracy. Są to dwa lub trzy dni, w zależności od długości okresu wypowiedzenia. Dni poszukiwania pracy nie wliczają się do całości przysługującego urlopu.

Umowa o pracę – okres wypowiedzenia

Okres wypowiedzenia w przypadku umów o pracę na czas określony i nieokreślony zależy od długości zatrudnienia u danego pracodawcy. Wynosi on:

  • 2 tygodnie, jeśli pracownik był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy;
  • 1 miesiąc, jeśli pracownik był zatrudniony co najmniej 6 miesięcy;
  • 3 miesiące, jeśli pracownik był zatrudniony co najmniej 3 lata.
[Ocen: 1 Ilość Ocen: 5]