Spis treści
Co to jest barter?
Barter to nic innego jak wymiana towarów lub usług pomiędzy dwoma lub więcej stronami bez użycia gotówki. Barter prowadzony w ten sposób ma z pewnością pewne ramy umowne, ale przepisy nie określają jego dokładnej specyfiki. Na gruncie prawa cywilnego jest to jedna z umów nienazwanych, w której każda ze stron jest jednocześnie kupującym i sprzedającym. Ogólnie przyjmuje się, że swoboda zawierania umów jest ważna w tego typu działalności gospodarczej. Oznacza to, że strony mają swobodę w ustalaniu wszystkich zasad, którymi kierują się w barterze. Oczywiście postanowienia takiej umowy muszą być zgodne z ogólnie przyjętymi normami prawnymi.
Wymiana barterowa – co to jest i na czym polega?
Żaden akt prawny nie zobowiązuje podmiotów do wymiany wyłącznie towarów na towary lub usług na usługi. Interpretacja przepisów stosowanych w praktyce nie pozostawia wątpliwości, że umowa barterowa może dotyczyć z jednej strony towaru, a z drugiej usługi lub prowizji. Jednakże takie transakcje mieszane mogą mieć miejsce, jeżeli wzajemne świadczenia uzgodnione przez strony są równej wartości. Barter – jak to wygląda w praktyce? W branży medialnej lub szerzej pojętej blogosferze “produktem” może być np. wzajemne polecanie sobie stron internetowych lub umieszczanie przez każdego z przedsiębiorców na swojej stronie internetowej reklam pochodzących od drugiego przedsiębiorcy.
Jak należy udokumentować wymianę barterową?
Generalnie umowa barterowa nie jest bezpośrednio uregulowana – nie ma o niej mowy w Kodeksie cywilnym. Zakłada się zatem, że do przeprowadzenia wymiany barterowej konieczne jest wyrażenie woli przez obie strony. Forma takiego oświadczenia również nie jest usystematyzowana, niemniej jednak w praktyce umowa barterowa zawierana jest w formie pisemnej, najlepiej z podpisami obu stron. Jest to najbezpieczniejsze rozwiązanie i chroni strony przed wzajemnymi roszczeniami.
Ze względu na charakter barteru, najlepiej jest uwzględnić co najmniej:
- Dane stron (nazwy, adresy, numery NIP)
- Data zawarcia umowy i data jej wykonania (np. wykonanie usługi, dostawa towarów)
- Przedmiot umowy – rodzaj towaru lub usługi, ewentualne cechy szczególne
- Wartość przedmiotu zamówienia.
Umowa barterowa – przykłady
- Firma kosmetyczna oferuje zestaw kosmetyków, a blogerka lifestyle’owa oferuje zrecenzowanie ich na swoim blogu oraz publikację zdjęć na instagramie.
- Firma cateringowa oferuje przygotowanie poczęstunku dla uczestników imprezy, a organizator imprezy zgadza się na świadczenie usług marketingowych na rzecz tej firmy, nadając jej nazwę “partnera imprezy” i informując o tym w materiałach promocyjnych.
Umowa barterowa a podatek
Pojawia się tutaj pytanie, w jaki sposób odbywa się rozliczenie barterowe. Jak już powiedzieliśmy, umowa musi określać konkretną wartość usług i towarów podlegających wymianie. Ich wycena powinna być oparta na wartości rynkowej pozycji zawartych w dokumencie. Co to oznacza? Należy wziąć pod uwagę ceny rynkowe, które obowiązują dla podobnych lub takich samych przedmiotów. Ponadto należy dostosować te kwoty do stanu, stopnia zużycia i czasu, w którym przedmioty zostały sprzedane. Informacje na ten temat można znaleźć w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. 1992 nr 21 poz. 86).
Co można wymienić?
W ten sposób można wymieniać wszystko. Nie musi to być towar za towar czy usługa za usługę. Akceptowana jest również wymiana towarów na usługi. Jedynym warunkiem jest to, że wartość wymienianych towarów musi być taka sama, żeby nikt na tym nie stracil. Barter jest dość popularny w marketingu i reklamie. Jeśli nie stać Cię w tej chwili na reklamowanie swojej działalności, spróbuj zaoferować towary, którymi handlujesz zamiast gotówki. Na przykład, w zamian za przeprowadzenie kampanii w lokalnym radiu lub telewizji, zaoferuj stacji nowy sprzęt – drukarkę, komputer lub kserokopiarkę.
Gdzie szukać kontrahenta?
To nie powinno być zbyt trudne. Można czekać na propozycję od firmy zainteresowanej barterem, ale o wiele lepiej jest zrobić to samemu. Jeśli już wiesz, jakiego produktu lub usługi oczekujesz, skontaktuj się bezpośrednio z firmą, która zajmuje się interesującą Cię branżą. Innym równie dobrym sposobem na zaangażowanie się jest przejście do internetowego forum tematycznego, gdzie można się zareklamować lub śledzić ogłoszenia innych. Po prostu zaprezentuj produkty, które Twoja firma ma do zaoferowania i napisz, czego szukasz.
Barter wielostronny
Jeśli mimo licznych ogłoszeń i poszukiwań nie uda się znaleźć firmy chętnej do barteru, warto rozważyć wymianę wielostronną. Może to być bardziej skomplikowane niż umowa dwustronna i wymaga więcej niż jednej transakcji, ale daje ten sam rezultat – towar lub usługę, którą chcesz. Co to oznacza? Na przykład, jeśli planujesz wymienić instalację wodno-kanalizacyjną w swojej siedzibie, ale firmy produkujące lub dystrybuujące niezbędną armaturę nie są zainteresowane Twoimi produktami, ale potrzebują nowych mebli, to poszukaj fabryki mebli, która chętnie skorzysta z Twoich towarów i usług. W tym przypadku wszyscy uczestnicy wymieniają się odpowiednimi towarami w ramach wymiany barterowej – Ty otrzymujesz meble w zamian za swój towar, który następnie wymieniasz na armaturę hydrauliczną. Każda taka transakcja pomiędzy uczestnikami musi zostać zarejestrowana i tym samym mieć formę umowy barterowej.
Współpraca barterowa – czego nie robić?
Współpraca barterowa w blogosferze ma swoich krytyków, głównie z powodu błędów, które popełniają zarówno marki, jak i blogerzy.
Złe targetowanie
Jaki sens ma barter się między marką zajmującą się finansami a blogerką kosmetyczną? Zaden. Nie pomaga to wizerunkowi blogera ani nie wpływa korzystnie na markę – w końcu kobiety zainteresowane branżą beauty nie szukają ofert kredytowych na blogu kosmetycznym.
Brak umowy
Jeśli współpraca barterowa opiera się na dwóch mailach (“Oferujemy nasz produkt za jego recenzję na blogu…” i “OK, oto mój adres…”), ryzyko niepowodzenia kampanii jest niezwykle duże. Kluczowa jest umowa. Powinna ona nie tylko spełniać wszelkie wymogi prawne, ale również zawierać precyzyjne informacje na temat wymiany, tj. określać jak powinien wyglądać przegląd, co powinien zawierać, jakie obowiązki przyjmuje na siebie marka itp.
Niekorzystne działanie
Marka nie może wymagać od blogera nieetycznego zachowania, jakim jest oczernianie konkurenta. I działa to w obie strony. Bloger nie może zrobić recenzji danego produktu, porównując go z produktem innej, “gorszej” marki.
Komu współpraca barterowa się opłaca?
W blogosferze nie ma już raczej miejsca na współpracę barterową między dużą marką a influencerem z zasięgiem liczonym w setkach tysięcy. Ale barter (przeprowadzony właściwie) to doskonałe rozwiązanie dla niewielkich marek i początkujących blogerów.
Barter ma sens w przypadku, gdy marki dopiero stawiają pierwsze kroki na rynku lub dysponują małym budżetem. Ze względu na niski koszt, jest to jeden z najtańszych rodzajów reklamy, który faktycznie przynosi zyski (oczywiście pod warunkiem, że bloger specjalizuje się w tej samej branży).
Bloger, który ma stałe grono obserwujących, ale wciąż jest to mała liczba, widzi we współpracy barterowej szansę na kolejne umowy. Doskonale przecież wie, że dobra recenzja zostanie zauważona przez inne marki. To też kolejny krok do budowania społeczności i zysk w postaci produktu.
Tak, współpraca barterowa ma sens, ale tylko przeprowadzona właściwe. Zawsze należy mieć na uwadze dobro zarówno marki, jak i blogera. Jeśli któraś ze stron na tym cierpi, nie jest to już barter – najczęściej jest to brak rozsądku.
